મુઘલયુગનો ઇતિહાસ

1. શિલ્પકલા એટલે શું ?

ઉત્તરઃ શિલ્પીના મનમાં જાગતા ભાવોને છીણી, હથોડી વડે પાષાણ, લાકડા, ધાતુ પર કંડારિત કરવાની કલાને શિલ્પકલા કહે છે.

2. કોણાર્કનું સૂર્યમંદિર ક્યાં આવેલુ છે ?

ઉત્તરઃ કોણાર્કનું સૂર્યમંદિર ઓડિશા રાજ્યના પુરી જિલ્લામાં બંગાળના અખાત પાસે કોણાર્કનું સૂર્યમંદિર આવેલું છે.

3. કોણાર્કનું સૂર્યમંદિર ક્યારે અને કોણે બંધાવ્યું હતું ?

ઉત્તરઃ આ મંદિરનું નિર્માણ 13મી સદીમાં ગંગવંશના રાજા નરસિંહવર્મન પ્રથમે બંધાવ્યું હતું.

4. મુઘલયુગ દરમિયાન કયા કયા બાગ બગીચા બનાવામાં આવ્યાં હતા ?

ઉત્તરઃ મુઘલયુગ દરમિયાન કશ્મીરનો નિશાતબાગ, લાહોરનો શાલીમાર બાગ, આગ્રાના આરામબાગ બાગ – બગીચા બનાવામાં આવ્યા હતા.

5. શાહજહાંએ તાજમહેલનું નિર્માણ કોની યાદમાં કરાવ્યું હતું ?

ઉત્તરઃ શાહજહાંએ તાજમહેલનું નિર્માણ પોતાની બેગમ મુમતાજ મહલની યાદમાં કરાવ્યું હતું.

6. લાલકિલ્લાનું નિર્માણ કોણે કરાવ્યું હતું ?

ઉત્તરઃ લાલકિલ્લાનું નિર્માણ શાહજહાંએ કરાવ્યું હતું.

7. સોમનાથ મંદિર ક્યાં આવેલું છે ?

ઉત્તરઃ સોમનાથ મંદિર ગીર સોમનાથ જિલ્લાના વેરાવળ પાસે આવેલ પ્રભાસપાટણમાં સોમનાથ મંદિર આવેલું છે.

8. અડી-કડી વાવ અને નવઘણ કૂવા માટે કઈ ઉક્તિ છે ?

ઉત્તરઃ ‘અડી – કડી વાવ અને નવઘણ કૂવો જેણે ન જોયો તે જીવતો મૂઓ’.

9. મોઢેરાના સૂર્યમંદિરની કઈ વિશેષતા છે ?

ઉત્તરઃ આ મંદિરનું પૂર્વ દિશામાં આવેલ પ્રવેશદ્વાર એવી રીતે રચાયેલ હતું કે , સૂર્યનું પ્રથમ કિરણ મંદિરની છેક અંદર ગર્ભગૃહ સુધી રેલાઈને સૂર્યપ્રતિમાના મુકુટની મધ્યમાં રહેલા મણિ પર પડતાં સમગ્ર મંદિર પ્રકાશથી ઝળહળી ઊઠતું . પરિણામે સમગ્ર વાતાવરણમાં જાણે કે દિવ્યતા પ્રગટતી હતી.

10. મીનળદેવીએ કયા કયા તળાવનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું ?

ઉત્તરઃ મીનળદેવીએ ધોળકામાં મલાવ તળાવ અને વિરમગામમાં મુનસર તળાવનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું.

11. કોણે પાલિતાણાના શત્રુંજય ડુંગર પર જૈનમંદિર નિર્મિત કરાવ્યાં હતાં ?

ઉત્તરઃ પાદલિપ્તસૂરિ નામનાં જૈન મુનિએ પાલિતાણાના શત્રુંજય ડુંગર પર જૈનમંદિર નિર્મિત કરાવ્યાં હતાં.

12. કોના નેતૃત્વમાં આગ્રામાં એક ચિત્રશાળાની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી ?

ઉત્તરઃ આકારિઝા નામણેના મહાન ચિત્રકારના નેતૃત્વમાં આગ્રામાં એક ચિત્રશાળાની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.

13. કવાલીની શોધ કોણે કરી હતી ?

ઉત્તરઃ કવાલીની શોધ અમીર – ખુશરોએ કરી હતી.

14. ભરતગૂંથણ ક્યાંનું વધારે પ્રખ્યાત છે ?

ઉત્તરઃ કચ્છના બન્ની અને ખદિર વિસ્તારમાં કચ્છી સ્ત્રીઓ દ્વારા તૈયાર થયેલ ભરતગૂંથણ વધારે પ્રખ્યાત છે.

15. સ્થાપત્ય એટલે શું ?

ઉત્તરઃ સ્થાપત્ય માટે શિલ્પશાસ્ત્ર શબ્દ પણ વપરાય છે. સ્થાપત્યનો સરળ અર્થ બાંધકામ એવો થાય છે. મકાનો, નગરો, કૂવાઓ, કિલ્લાઓ, મિનારાઓ, મંદિરો, મસ્જિદો, મકબરાઓ, વાવ વગેરેનાં બાંધકામને સ્થાપત્ય કહે છે.

16. રાજસ્થાનની કઈ  -  કઇ ચિત્રશૈલીઓ સુવિખ્યા હતી ?

ઉત્તરઃ રાજસ્થાનમાં મેવાડ, જયપુર, મારવાડ અને કોટાની શૈલી સુવિખ્યાત હતી .

17. હમ્પીને કઇ બાબતો દ્વારા હુન્નરકલા તથા વેપાર – વાણિજ્યનું કેન્દ્ર ગણી શકાય ?

ઉત્તરઃ હમ્પીમાંથી ત્રણ પ્રકારના સુવર્ણ સિક્કાઓ મળી આવ્યાં છે, જે દર્શાવે છે કે હમ્પી હુન્નરકલાનું અને વેપાર – વાણિજ્યનું મોટું કેન્દ્ર હતું.